Jednym z częstszych pytań dotyczących poprawności nazw własnych urzędów jest połączenie sformułowań urząd miasta, burmistrz miasta, urząd gminy itp. z nazwą własną. Chodzi konkretnie o to, czy nazwa miejscowości powinna w nich stać w mianowniku, czy w dopełniaczu. Pisze o tym do poradni językowej pan Ryszard:
„Proszę o poradę w sprawie prawidłowego nazewnictwa organu miasta. Próbuję od kilku latach walczyć z - moim zdaniem - fałszywym stereotypem nazewnictwa organu miasta, którego jestem mieszkańcem. Władze samorządowe uważają, iż nie mam w tej kwestii racji. Otóż sądzę, że powinno mówić się poprawnie Prezydent Wejherowa lub Prezydent Miasta Wejherowo, gdy tymczasem władze miasta twierdzą, że jedyne prawidłowe brzmienie to Prezydent Miasta Wejherowa”.
Zwróćmy uwagę, że pan Ryszard ma zastrzeżenia wprost przeciwne niż często piszący do nas mieszkańcy Szczecina. Ci z kolei uważają, że nazwy naszych miejskich instytucji powinny stawiać Szczecin w dopełniaczu: Urząd Miasta Szczecina, Prezydent Miasta Szczecina, podczas gdy w oficjalnych sformułowaniach stoją w mianowniku. Jak to rozstrzyga norma językowa?
W tej kwestii nie ma jednej sztywnej reguły, norma akceptuje obie konstrukcje. Najczęściej dwa człony: miasto i jego nazwa są odmieniane: Prezydent Miasta Warszawy, Wrocławia, Krakowa, Katowic, Poznania, Bielska-Białej itp. Jest to zgodne z zasadą mówiącą, że rzeczownik łączy się z przydawką w związek zgody, a oba człony „zgadzają się” ze sobą pod względem form gramatycznych (jak w starej szczecińskiej piosence: „W mieście Szczecinie czas miło płynie”).
Jednak język urzędowy lubi trochę „usztywnić” przekaz, dlatego nierzadkie są w nim konstrukcje oparte na składni rządu. Dotyczy to zwłaszcza nazw mniej znanych miejscowości: Urząd Gminy Dobra, Urząd Miasta Wałcz. Nie jest to stała reguła, gdyż na przykład urzędnicy w Suwałkach uznali, że nazwa ich urzędu lepiej będzie brzmieć, jeśli oba składniki pozostaną wobec siebie w związku zgody. Dlatego oficjalne nazwy mają postać: Urząd Miasta Suwałk, Prezydent Miasta Suwałk. Taka konstrukcja jest typowa dla nazw dużych miast, ale w końcu miasto Suwałki jest znane chyba wszystkim Polakom.
Wróćmy jednak do Wejherowa i do zastrzeżeń naszego korespondenta. Z tego co napisałam powyżej jasno wynika, że obie strony mają swoje racje. Rację mają władze Wejherowa, budując nazwę urzędu zgodnie z polszczyzną wzorcową i zachowując składnię zgody: Prezydent Miasta Wejherowa. Rację też można też przyznać panu Ryszardowi, bo większość urzędów unieruchamia w swej nazwie ostatni człon, jak choćby nasz Urząd Miasta Szczecin (choć wolałabym, żebyśmy aspirowali w tej kwestii do dużych miast polskich). Tylko nazwa prezydent Wejherowa nie ma charakteru urzędowego, więc może być używana jedynie w przekazie potocznym.
Ewa Kołodziejek
