Rozmowa z prof. Lidią Skuzą z Wydziału Biologii Uniwersytetu Szczecińskiego, przewodniczącą Komitetu Okręgowego Olimpiady Biologicznej
Ogólnopolska Olimpiada Biologiczna odbywająca się w Polsce od 45 lat – w tym roku na etapie okręgowym – zostanie zorganizowana przez Wydział Biologii Uniwersytetu Szczecińskiego – jedyną jednostkę naukowo-badawczą w północno-zachodniej Polsce posiadającą pełne prawa akademickie w dziedzinie nauk biologicznych. Jaka jest idea tego przedsięwzięcia?
Priorytetem konkursu jest przede wszystkim rozbudzenie wśród młodzieży zainteresowania naukami biologicznymi, rozwinięcie pasji przyrodniczej, a także podniesienie poziomu nauczania biologii i zwrócenie uwagi społeczeństwa na rolę nauk biologicznych we współczesnym świecie. Udział w olimpiadzie – oprócz gruntownej wiedzy biologicznej – wymaga wykonania pracy badawczej. Podstawą tej pracy powinny być doświadczenia lub obserwacje przeprowadzone przez ucznia samodzielnie w szkole, pracowni lub w terenie. Głównym celem olimpiady jest zaś wspieranie szczególnie uzdolnionych uczniów o zainteresowaniach przyrodniczych i ich opiekunów – nauczycieli biologii pracujących w szkołach ponadgimnazjalnych.
Na jakim poziomie jest wiedza biologiczna współczesnej młodzieży?
Na to pytanie bardzo trudno udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Z całą pewnością pozostawienie przedmiotów biologicznych jedynie w klasach o tym profilu spowodowało, że część młodzieży licealnej dysponuje wiedzą biologiczną na poziomie minimalnym. Z drugiej zaś strony obok klas o profilu biologiczno-chemicznym pojawiły się profile biotechnologiczne, ekologiczne, przyrodnicze. Jest to związane ze sporym zainteresowaniem młodzieży nauką w klasach o takim profilu i ich perspektywicznym myśleniem o przyszłości. Większość z nich planuje studia medyczne, ponieważ kierunek ten daje im niemal stuprocentową pewność w odnalezieniu się na rynku pracy po zakończeniu studiów. Wiele osób jest również zainteresowanych studiowaniem weterynarii, zootechniki czy klasycznej biologii – to także bardzo przyszłościowe kierunki. W tym zakresie również oferta Wydziału Biologii US daje młodzieży szeroki wybór, ponieważ poza biologią kształcimy też na kierunkach takich, jak: biotechnologia, mikrobiologia, genetyka i biologia eksperymentalna, biologiczne podstawy kryminalistyki czy ochrona i inżynieria środowiska przyrodniczego.
Przełom XX i XXI wieku przyniósł wiele niezwykłych odkryć biologicznych. Rola nauk biologicznych we współczesnym świecie jest zatem nieoceniona i wszystko wskazuje na to, że dziedzina ta zajmie w nauce strategiczną rolę.
Szczytowym osiągnięciem końca XX wieku była biologia molekularna, w szczególności pojawienie się genomiki. Rozwój genetyki i genomiki być może spowoduje powstanie medycyny molekularnej, czyli poszukiwania molekularnych podstaw rozwoju choroby i zapobiegania jej, zanim pojawią się pierwsze objawy. Hodujemy i spożywamy żywność genetycznie modyfikowaną, stosujemy rekombinowane leki, klonujemy wymierające gatunki zwierząt. Wiele wskazuje na to, że XXI stulecie będzie wiekiem biologii.Jestem przekonana o kluczowej roli nauk biologicznych w egzystencji populacji ludzkiej na Ziemi. Dzięki naukom biologicznym można zrozumieć prawidłowości funkcjonowania przyrody oraz zwrócić uwagę na niedestrukcyjne obcowanie człowieka ze światem żywym.
Ale nie tylko z tego powodu warto wziąć udział w olimpiadzie biologicznej…
Uczestnicy konkursu będą mieli przede wszystkim możliwość sprawdzenia swojej wiedzy biologicznej. Bardzo istotny jest jednak fakt, że laureaci i finaliści zawodów centralnych zdobywają indeks na wybrany kierunek studiów, a także zostają zakwalifikowani do olimpiady międzynarodowej, która w 2017 roku odbędzie się w Coventry w Wielkiej Brytanii.
A jakie wydarzenia towarzyszące olimpiadzie zaplanował Wydział Biologii US?
Podczas zawodów okręgowych zorganizujemy rozmaite wystawy, warsztaty oraz prezentacje kół naukowych działających na naszym wydziale. W trakcie części pisemnej zaprosimy opiekunów na wykład prof. Dariusza Wysockiego pod tytułem „Dobór płciowy człowieka”. Przewidujemy również uhonorowanie nagrodami uczestników, którzy zdobyli najwyższą liczbę punktów w eliminacjach szkolnych, a także szkół, które mogą pochwalić się najwyższą liczbą uczestników zakwalifikowanych do zawodów okręgowych.
Do olimpiady pozostało jeszcze trochę czasu. Jak zatem wyglądają procedury związane z udziałem w tym przedsięwzięciu?
Uczestnicy są na etapie przygotowywania pracy badawczej, którą muszą zdeponować w repozytorium udostępnionym przez system elektroniczny do 9 stycznia 2017 roku. Do 16 stycznia odbywać się będzie weryfikacja formalna prac, dopuszczająca uczestnika do egzaminu pisemnego zawodów II stopnia. Etap okręgowy odbędzie się 21 stycznia w siedzibie Wydziału Biologii US. Do tego etapu zakwalifikowało się 71 uczniów z okręgu szczecińskiego reprezentujących 27 szkół.
Jakie wyzwania stoją przed Wydziałem Biologii US jako organizatorem okręgowej olimpiady?
Nasza jednostka od wielu lat aktywnie promuje nauki biologiczne w regionie – między innymi poprzez takie akcje, jak Noc Biologów czy Wiosna Biologów. Często gościmy również uczniów i nauczycieli szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych w ramach „Spotkań z nauką na Wydziale Biologii”. Dzięki takim wydarzeniom pozostajemy w stałym kontakcie ze szkołami naszego regionu. Organizacja olimpiady będzie dla nas nowym doświadczeniem. Aktualnie poszukujemy sponsorów, którzy chcieliby sfinansować nagrody dla uczestników zawodów okręgowych oraz ich nauczycieli. Co prawda podstawowe wydatki związane z organizacją i przeprowadzeniem zawodów są pokrywane z dotacji Ministerstwa Edukacji Narodowej, jednak chcielibyśmy pozyskać dodatkowe fundusze na realizację tego przedsięwzięcia, ponieważ warto wyróżnić młodzież, która realizuje swoje pasje, rozwija się i jest zaangażowana w naukę – to w dzisiejszych realiach bardzo ważne cechy.
Dziękuję za rozmowę.
