Tytułowe pytanie zadał nam pan Mateusz, korespondent poradni językowej: „Chciałbym zapytać o znaczenie przymiotnika medialny oraz sposób, w jaki należy go używać. Według słownika, medialny to między innymi ‘środkowy’ oraz ‘odnoszący się do mass mediów’, ale często spotykam się z osobami używającymi tego wyrazu w znaczeniu ‘sławny, taki o którym wiele się mówi’. Jakie użycie jest właściwie?”.
Rzeczywiście, słowniki współczesnej polszczyzny nie notują takiego znaczenia wyrazu medialny, o jakie pyta pan Mateusz. W słowniku pod redakcją Witolda Doroszewskiego, zawierającym słownictwo I połowy XX wieku, medialny jest definiowany jako ‘łatwo ulegający hipnozie, nadający się na medium’ oraz ‘dotyczący strony zwrotnej czasownika’ (termin językoznawczy). To jasne, w tamtych czasach media nie rządziły światem tak jak dzisiaj, więc medialny miał przede wszystkim związek z medium rozumianym jako ‘osoba łatwo ulegająca hipnozie, rzekomo pośrednicząca między światem materialnym a światem duchów’.
Ale i w słownikach wydanych w XXI wieku medialny wcale nie znaczy ‘sławny’. W „Innym słowniku języka polskiego” pod redakcją Mirosława Bańki (2000) medialny to taki, który - po pierwsze - ma związek z mediami jako środkami masowego przekazu: mistrzostwa sportowe jako wydarzenie medialne. Po drugie, ma związek z medium takim jak głos, obraz czy dziedzina sztuki: technika medialna. Po trzecie, ma związek z medium jako osobą kontaktującą się z duchami.
Podobnie jest w „Uniwersalnym słowniku języka polskiego” pod redakcją Stanisława Dubisza (2003), choć podano w nim więcej znaczeń. Tradycyjne znaczenie opatrzone kwalifikatorem książkowe to ‘mający związek z medium i zjawiskami parapsychicznymi, inaczej mediumiczny’. Jako publicystyczne zakwalifikowane jest znaczenie ‘odnoszący się do mass mediów: przekaz medialny. W cytowanym słowniku powtórzone jest też znaczenie językoznawcze i dodane znaczenie matematyczne: medialny w statystyce to ‘średni, środkowy’.
Hasła medialny nie ma jeszcze w najnowszym internetowym „Wielkim słowniku języka polskiego”. Jest tam zdefiniowany jedynie fakt medialny objaśniany tak: ‘to, co nie zaszło w rzeczywistości, ale ponieważ napisano o tym w prasie, zostało uznane za prawdziwe’. A gdzie medialna uroda? Gdzie sława medialna albo medialna osobowość, czyli wszystkie połączenia, których osią znaczeniową jest ‘znany z mediów’? Na pytanie zadane na forum przez anonimowego internautę, co to znaczy medialny, uczestnicy dyskusji odpowiadali tak: „Moim zdaniem to ktoś sławny, pokazujący się często w TV”. „To znaczy że jesteś taki że chcesz być widziany taki żeby mówili o tobie wszyscy” (interpunkcja oryginalna).
Czy to nowe znaczenie jest poprawne? Tak, jeśli odpowiada społecznemu zapotrzebowaniu. A gdy się już utrwali się w zwyczaju językowym Polaków, to leksykografowie na pewno uznają je za warte odnotowania w słownikach.
Ewa Kołodziejek
